Emil Mika (1896-1941) i żona Józefina Mika (1897-1942). Emil Mika był miejscowym nauczycielem, wszechstronnie wykształconym. Własnoręcznie elektryfikował szkołę, kościół Dom Ludowy i liczne gospodarstwa ze zrobionej własnoręcznie elekrowni wodnej; również malował i oddawał się działalności muzycznej(organista). W roku 1924 zaczął zbierać i zapisywać orawskie melodie wydane w zbiorze "Pieśni orawskie". Józefina Mika, siostra ks. Ferdynanda Machaya była wielką działaczką ziemi orawskiej. Wraz z mężem udzielali się społecznie na wielką skalę - założyli kółko teatralne, chór mieszany, zespół regionalny "Orawiacy" z kapelą oraz orkiestrę dętą. Jako nauczyciel Emil Mika propagował sadownictwo, warzywnictwo, pszczelarstwo oraz zajęcia dla analfabetów. Podczas wojny zajęli się działalnością konspiracyjną, co tragicznie skończyło się dla tych wielkich osób: Józefina została aresztowana przez gestapo i zmarła na Montelupich w Krakowie a Emil w obozie w Oświęcimiu.
Emil Mika (ur. 15 maja 1896 w Lipnicy Wielkiej, zm. 17 października lub 7 listopada 1941 w KL Auschwitz) – pedagog, folklorysta, działacz społeczny i regionalny z regionu Orawy.
Emil Mika urodził się w rodzinie o słowackich korzeniach, jego ojciec Wendelin był nauczycielem i organistą w Lipnicy Wielkiej na Orawie. Ukończył gimnazjum w Trstenie a następnie seminarium nauczycielskie w Klasztorze pod Znievem (obydwa z węgierskim językiem wykładowym). Podczas I wojny światowej był oficerem armii austro-węgierskiej. Po zakończeniu wojny powrócił do rodzinnej wsi, która została włączona w skład ziem II Rzeczypospolitej. Pomimo swojego słowackiego rodowodu (cała jego rodzina wyjechała do Słowacji i osiadła w Namiestowie) zdecydował się pozostać w Lipnicy Wielkiej, gdzie rozpoczął pracę jako nauczyciel. W 1922 roku ożenił się z Józefą z Machayów.
Jako organista, nauczyciel i kierownik miejscowej szkoły (którą objął po swoim ojcu), prowadził wraz z żoną szereg działań o charakterze oświatowym i kulturotwórczym. Zorganizował kursy dla niepiśmiennych dorosłych, aktywnie działał w pracach Towarzystwa Szkoły Ludowej, zorganizował jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej w Lipnicy Wielkiej – Murowanicy, wprowadził w okolicy podstawy nowoczesnego sadownictwa i pszczelarstwa. Równocześnie zbierał wszelkie świadectwa folkloru rodzinnej ziemi, gromadził i opracowywał pieśni z terenu Orawy, część opublikował w 1934 roku w tomie Pieśni orawskie (wznawianym w 1957 i 1991 roku).
Był niezwykle uzdolniony muzycznie. Szczególnie interesowała go muzyka fortepianowa, z którą jednak nie miał zbyt częstych kontaktów. Już jako student seminarium zorganizował na terenie szkoły kółko muzyczne. Po powrocie do Lipnicy zorganizował i prowadził chór oraz smyczkową kapelę wiejską. Zorganizował i prowadził zespół pieśni i tańca „Orawa”, który – dzięki aktywności twórcy – był znany w całym kraju, jeździł z występami po Polsce, budząc zainteresowanie folklorem kresów południowych. Zespół ten już 1927 roku dokonał pierwszych nagrań dla Polskiego Radia. Później zorganizował również wiejską orkiestrę dętą. W 1935 roku opublikował utwór sceniczny Sen bacy (znany również pod tytułem Dumanie bacy), przeznaczony do wykonywania przez zespoły amatorskie. Kultywował tradycje orawskiego stroju ludowego. Przejawiał również zdolności plastyczne, uprawiał malarstwo, jednak wszystkie jego obrazy zaginęły podczas wojny.
Był uzdolnionym technikiem. Podczas pobytu w Paryżu w 1920 r. zetknął się z radiem. Po powrocie do Lipnicy zbudował pierwszy odbiornik kryształkowy, a następnie lampowe radio. Do jego zasilania zaprojektował i zbudował w swym gospodarstwie niewielką elektrownię wodną, dostarczającą później prąd także do szkoły. Rozwijając swe zainteresowania radioelektroniczne zbudował radiostację krótkofalową. Pasjonował się krótkofalarstwem, należał do Polskiego Związku Krótkofalowców.
Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej został komendantem Tajnej Organizacji Wojskowej na Orawie, powołanej w przewidywaniu agresji Niemiec i Słowacji. Po mobilizacji wziął udział w działaniach kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu nie wrócił do Lipnicy Wielkiej, słusznie obawiając się aresztowania przez władze słowackie za wieloletnią "działalność wynarodowiającą". Przedostał się do Krakowa, gdzie przybyła również jego żona. Zamieszkali u brata żony, ks. dra Ferdynanda Machaya. Mika szybko związał się z ruchem oporu, był porucznikiem Związku Walki Zbrojnej. Zajmował się łącznością radiową z dowództwem w Londynie. Aresztowany wraz z żoną w nocy z 3 na 4 maja 1941 roku, został osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz. Zmarł 7 listopada (podawana jest również data 17 października) tegoż roku, a jego ciało zostało skremowane.
Józefa z Machajów Mikowa (ur 13 listopada 1897 w Jabłonce, zm. 14 października 1942 w Krakowie) – polska działaczka patriotyczna i społeczna, podczas II wojny światowej oficer łącznikowy Tajnej Organizacji Wojskowej, aresztowana, torturowana i zamordowana przez gestapo.
Józefa (w piśmiennictwie używane jest również imię Józefina) była jedenastym dzieckiem Andrzeja Machaya, siódmym z jego drugiego małżeństwa z Marią Zwolińską. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Jabłonce, do 1914 roku uczyła się w średniej szkole rolniczej w Enyicke, z węgierskim językiem nauczania. Pod wpływem starszych braci: Eugeniusza, Karola i Ferdynanda zaangażowała się w działalność na rzecz polskości Orawy i uświadomienia narodowego tamtejszych Polaków. Od 1918 roku mieszkała w Lipnicy Wielkiej, której proboszczem został jej brat Karol. Była członkinią Komitetu Plebiscytowego na Spiszu. W okresie zajęciu terenu Orawy przez Czechosłowację (1919–1920) była inwigilowana i czterokrotnie aresztowana przez miejscowe władze.
24 stycznia 1922 roku poślubiła Emila Mikę, nauczyciela i organistę z Lipnicy Wielkiej. Zaangażowała się w działalność społeczną: w 1920 roku została przewodniczącą miejscowego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej, utworzyła koło rolnicze, w 1926 roku dzięki jej staraniom i wsparciu brata, Ferdynanda, powstał w Lipnicy Wielkiej Dom Ludowy. Była aktywną działaczką Związku Górali Spisza i Orawy, prezeską oddziału orawskiego. Wspierała męża, prowadzącego zespół regionalny „Orawiacy”, napisała teksty do dwóch widowisk muzycznych: Skubarki – Obrazek z życia ludu orawskiego (wydane drukiem w 1937) i Orawski pochód weselny. Wraz z mężem założyli także orkiestrę dętą, chór i kółko teatralne, przyczynili się do powstania jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w Lipnicy Wielkiej – Murowanicy. Zwana była „Królową Orawy”.
W 1939 roku związała się ze strukturami polskiego wywiadu, na ich rzecz prowadziła działalność wywiadowczą, także na terytorium Słowacji. Wybuch wojny zastał ją w Zakopanem. W październiku 1939 roku przedostała się do Krakowa i zamieszkała u brata Ferdynanda, proboszcza parafii Najświętszego Salwatora. Została członkiem Tajnej Organizacji Wojskowej, pod pseudonimem „Ryś” pełniła funkcję szefa łączności i płatnika okręgu krakowskiego. Organizowała sieć szlaków przerzutowych i kurierskich z kraju przez Słowację na Węgry. Po częściowym rozpracowaniu krakowskich struktur ZWZ i TOW, w nocy z 3 na 4 maja 1941 roku została aresztowana wraz z mężem przez gestapo. Osadzona w więzieniu Montelupich była przesłuchiwana i torturowana. Następnie przewieziono ją do Hotelu Palace w Zakopanem, gdzie poddano ją kolejnym przesłuchaniom. Nie załamała się w śledztwie, a w kwietniu 1942 roku przewieziono ją na powrót do Krakowa. Od Ferdynanda Machaya dowiedziała się o śmierci męża w KL Auschwitz. Została zamordowana zastrzykiem fenolu 14 października 1942 roku. Jej zwłoki wydano bratu, który pochował ją w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Salwatorskim.
W okresie międzywojennym była odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1924) i Krzyżem Niepodległości (1937).